GDO ürünleri Helal Sertifikalandırılabilir mi?

“Genetik Modifiye Gıdaların Sağlık Riskleri”

GDO ürünleri Helal Sertifikalandırılabilir mi?

Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar nedir?

Genetiği değiştirilmiş organizma (GDO), genetik mühendislik teknikleriyle genetiği değiştirilmiş organizmalardır.

Rekombinant DNA teknolojisi olarak bilinen bu teknikler, farklı kaynaklardan alınan DNA moleküllerinin, yeni bir gen dizisi oluşturulması için bir molekül içerisinde birleştirilmesidir. Bu DNA daha sonra değiştirilmiş yeni geni oluşturmak için bir organizmaya tranfer edilir.

Genetik Modifiye Organizmalarını veya GDO’yu anlamak için öncelikle DNA’nın ne olduğunu gözden geçirelim. Bitki dokulanın içerisinde hücreler vardır.Hücrenin içerisinde çekirdek vardır. Kromozomlar DNA baz çiftleri diziliminin düzenlenmesiyle oluşmaktadır. Basit ifadeyle DNA içerisindeki gen dizilimi RNA’daki dizilime neden olmaktadır. Daha sonra bu dizilim amino asitler olarak adlandırılan protein yapı bloklarının oluşumuna neden olmaktadır. Bu proteinler istenilen kararkteristik özelliklere sahiptirler.

Genetik Mühendisliği Nasıl Çalışmaktadır?

Genetik Mühendisliği kullanılarak, bilimadamları bakteri, virüs veya diğer kaynaklardan alınan genler, bir bitkinin DNA’sı içine yerleştirilir. 5 aşama vardır. İlk olarak konulmak istenen gen izole edilir. Daha sonra bitkide değişiklikleri gerçekleştirir. Konulabilecek bitki hücreleri hazırlanır. Yerleştirme çoğu zaman gen tabancası ile yapılır. Altın ve tungsten parçacıklarıyla kaplanmış genler hücreye yerleştirilir.  Alternative olarak, yabancı genler bakteriler yardımıyla da hücreye aktarılabilir. Gen bitki hücresi DNA’sına girdiğinde, tüm bitkiye hücre klonlanır (doku kültürü kullanılarak). Bu aşamaların çevre ve sağlık riskleri üzerinde bilimsel kesinlik bulunmamaktadır.

Mevcut ticari Genetik Modifiye ürünler

Dört ana GDO ürünleri: Soya fasulyesi (%79 global olarak), ekin, pamuk ve kanola. İlave olarak; şeker pancarı, dolmalık kabak, pirinç, domates, patates, yonca, bezelye, kavun, vs.

Biyoteknolojik ekin alanları 1996’da 1.7 milyon hektardan, 2013 yılı itibariyle 100 kattan fazla artarak 175 milyon hektara artış olmuştur. 2013 yılında tüm dünyada 1.5 milyar hektarlık ürün ekilmiştir.

GDO ürünlerin faydaları

Pest Direnci

Herbisit dayanma

Hastalık direnci

Soğuğa karşı direnç

Kuraklığa karşı direnci

Tuzluluk direnci

Neden Genetik Modifiye ürünler markette bulunmaktadır

“Ajans, yeni metodla geliştirilen bu tür gıdaların diğer gıdalardan önemli bir farklılığını gösteren bir bilgiye almamıştır.” Bu cümle 1992 yılında Amerikan FDA politikası olarak belirtilmiş ve hala geçerliliğini devam ettirmektedir. Bu sebeple Genetik Modifiye ürünler markette bulunmaktadır. Bu ifadeyi temel alarak, Genetik Modifiye ürünler için FDA güvenlik testine ihtiyaç olmadığını bildirmiştir. Eğer Monsanto veya diğer biyoteknolojik firmaları güvenli olduğunu bildirirlerse, FDA ilave bir sorgulama  yapmamaktadır.

Michael Taylor Kimdir

FDA politikalarından sorumlu kimse Michael Taylordur. Kendisi Monsanto’nun eski avukatıydı ve daha sonra başkan yardımcısı oldu. Beyaz Saray George H. W. Bush yönetiminde FDA’ya biyoteknoloji endüstrisinin desteklenmesini deklare etmiş ve FDA’de oluşturulan bu yeni pozisyon için Michael Talor’u atamıştır. Yürüttüğü politikalar sonucu olarak, Monsanto veya diğerleri Genetik Modifiye ürünlerini pazara vermek isterse, FDA’ya bildirmesine bile gerek kalmamaktadır. Genetik Modifiye firmaları FDA’ya gönüllü olarak ve son derece yüzeysel danışmanlık süreci geçirerek müracaatta bulunurlar. Bu müracaatlarında FDA’ya sadece özet bilgi ve kendi güvenlik sonuçlarını sunarlar. Obama yönetimi Taylor’un görevini devam ettirmiştir.

Genetiği değiştirilmiş Gıdaların Zararları

1. GDO’lu mısır’ın sağlık riski

Seralini et al. 2012 GDO’lu mısır’ın sağlık riski ile ilgili fareler üzerine yapılan uzun süreli araştırmalarda

100 erkek + 100 dişi tavşan alınıp 10 gruba ayrılmıştır ve farklı konsantrasyonlarda Monsanto tarafından üretilen (GM NK603 mısır) GDO’lu mısır ile beslenmiştir.

Sonuçlar:

Ölüm Oranı: Dişilerde,ölüm oranının normale göre 2-3 kat arttırdığı bulunmuştur.

Böbrek üzerine etkileri: Belirgin ve şiddetli kronik patolojik ilerleme 2 kat fazla olarak görülmüştür.

Biyokimyasal analizleri sonucunda şiddetli kronik böbrek eksiklikleri olduğu gözlemlenmiş ve böbrek fonksiyonlarının %76’lık kısmının her iki cins (dişi ve erkek) içinde azaldığı tespit edilmiştir.

Karaciğer üzerine etkileri Uygulanan erkek farelerde, karaciğer doku bozulması oranı 2.5 ile 5.5 kat fazla olmaktadır. Belirgin ve şiddetli böbrek hastalıklarının 1.3 den 2.3’e kadar arttığı bulunmuştur.

TÜMÖRLER

Dişi farelerde meme tümörlerinin geliştiği, erkeklerde görülebilir tümörlerin 4 kat daha büyük olduğu gösterilmiştir.

24. Ayda %50-80 dişi hayvanlarda bütün gruplarda 3 tümöre kadar gelişimi gözlemlenmiştir.

Hormonal Denge

Seks hormonal dengesi (Estradiol ve Testosteron) genetik olarak değişmiş mısır ile muamele edildiğinde değişime uğramıştır.

Estradiol insan seks hormonudur ve steroiddir ve dişi temel seks hormonudur.

Estradiol’un meme, yumurtalık ve endometriyal (rahim) kanserlerinin gelişimi ve ilerlemesiyle ilgilidir.

2. GDO’lu soyanın sağlık riskleri

Rusya Bilim akademisinden bir bilim adamı tarafından bir araştırma yürütüldü. Genetik modifiye soya ile beslenen dişi farelerin gebe kalmadan 2 hafta önce başlanılarak, hamilelik ve süt verme  dönemleri izlenmiştir.

Yavruların ölüm oranı

Anneleri GDO’lu soya ile beslenen yavruların %50’den fazlası 3 hafta içerisinde ölmüştür.

Büyüme Oranı

Ortalama ağırlıklarda inanılmaz farklılıklar meydana gelmiştir. Aşağıdaki örnekteki farelerden küçük olanın annesi GDO’lu soya ile beslenmiştir.

Karaciğer ve testisler

Genetik Modifiye soya ile beslenen farelerin karaciğer ve testislerinde renk değişmeleri ve hücre yapılarında değişmeler görüldü.

Hayvanlara enjekte edilen rekombinant sığır büyüme hormonunun etkileri (RBGH)

RBGH Nedir?

RBGH (Rekombinant Sığır Büyüme Hormonu) sığırlar tarafından üretilen doğal büyüme hormonunun genetik olarak geliştirilmiş değişkenidir. Monsanto tarafından üretilmiştir ve Posilac ticari ismiyle süt üreticilerine satılmaktadır.

RBGH enjekte edilen ineklerin sütlerini tüketenlerde IGF-I’nin arttığı gözlemlenmiştir. Bu kimselerde IGF-I sindirime uğramamakta ve DNA hasarına neden olmaktadır (Xian et al., 1995).

IGF-I’nin seviyesinin artması kolon, meme ve prostat kanserlerinin artmasına neden olduğu tahmin edilmektedir.

  Islam bakış açısına göre GDO

İslam, insanoğluna herhangi bir zararı veya olumsuz etkisi olmadığı, hatta insanlık için fayda sağladığı sürece yeniliklere ve bilimsel buluşlara izin vermiş ve kabul etmiştir.

Allah Teala insana Halal ve Tayyib olanı yemeyi emir buyurmuştur;

يَا أَيُّهَا النَّاسُ كُلُوا مِمَّا فِي الْأَرْضِ حَلَالًا طَيِّبًا وَلَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ ۚ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُّبِينٌ 

Ey insanlar! Bütün yeryüzündeki nimetlerimden Helal olmak, Tayyib olmak şartıyla yiyin. Fakat şeytanın adımlarına uymayın. Çünkü o size belli bir düşmandır. (Bakara 168 Elmalılı Hamdi Yazır)

Halbuki bazı kimseler şeytanın adımlarına uymakta ve ekini ve hayvanları bozmaktadır

وَإِذَا تَوَلَّىٰ سَعَىٰ فِي الْأَرْضِ لِيُفْسِدَ فِيهَا وَيُهْلِكَ الْحَرْثَ وَالنَّسْلَ ۗ وَاللَّـهُ لَا يُحِبُّ الْفَسَادَ

İş başına geçti mi yeryüzünde bozgunculuk çıkarmak, ekini ve nesli helak etmek için koşar. Allah ise bozgunculuğu sevmez.

وَلَأُضِلَّنَّهُمْ وَلَأُمَنِّيَنَّهُمْ وَلَآمُرَنَّهُمْ فَلَيُبَتِّكُنَّ آذَانَ الْأَنْعَامِ وَلَآمُرَنَّهُمْ فَلَيُغَيِّرُنَّ خَلْقَ اللَّـهِ ۚ وَمَن يَتَّخِذِ الشَّيْطَانَ وَلِيًّا مِّن دُونِ اللَّـهِ فَقَدْ خَسِرَ خُسْرَانًا مُّبِينًا

Allah o şeytana lanet etti. Ve o da:”Elbette senin kullarından belirli bir pay alacağım, onları mutlaka saptıracağım, onları boş kuruntulara sokacağım, ve onları emredeceğim de hayvanların kulaklarını yaracaklar, onlara emredeceğim de Allah’ın yaratışını değiştirecekler” dedi. Kim Allah’ı bırakıp da şeytanı dost edinirse, şüphesiz o, apaçık bir ziyana uğramış olur.

Bütün bu kötü işlerden dolayı bozulma ortaya çıkmıştır

ظَهَرَ الْفَسَادُ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ بِمَا كَسَبَتْ أَيْدِي النَّاسِ لِيُذِيقَهُم بَعْضَ الَّذِي عَمِلُوا لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ

İnsanların bizzat kendi işledikleri yüzünden karada ve denizde düzen bozuldu, ki Allah yaptıklarının bir kısmını onlara tattırsın; belki de (tuttukları kötü yoldan) dönerler. (Rum Suresi 41. Ayet)

GDO üzerine değerlendirmeyi arzu edilen fayda ve neden olabilecek zarar temelinde yaptığımızda:

“Fesadı def etmek, menfaati celb etmekten daha evladır.”

Yukarıda belirttiğimiz bilimsel araştırmalarda görülebileceği gibi GDO’nun bilinen veya bilinmeyen pek çok zararlı etkisinin olabileceği doğrulanmıştır. Bunda dolayı fıkhın “zarar da yoktur, zarara zararla karşılık vermek de yoktur” prensibine dayanarak GDO’nun Helal ve Tayyib kavram içerisinde değerlendirilemeceyini ve Müslümanların (özellikle Helal Sertifikalama kurumları ve tüketicilerin) GDO’ya hayır demesi gerekmektedir.

References

Gilles-Eric Séralini, Emilie Clair, Robin Mesnage, Steeve Gress, Nicolas Defarge, Manuela Malatesta, Didier Hennequin, Joël Spiroux de Vendômois. 2012. Long term toxicity of a Roundup herbicide and a Roundup-tolerant genetically modified maize. Food and Chemical Toxicology 50, 4221–4231

Hammond, B.G., Dudek, R., Lemen, J.K., Nemeth, M.A., 2006b. Results of a 90 day safety assurance study with rats fed grain from corn borer-protected corn. Food Chem. Toxicol. 44, 1092–1099.

Snell, C., Bernheim, A., Bergé, J.-B., Kuntz, M., Pascal, G., Paris, A., Ricroch, A.E., 2011. Assessment of the health impact of GM plant diets in long-term and multigenerational animal feeding trials: a literature review. Food Chem. Toxicol. 50, 1134–1148.

Malatesta, M., Boraldi, F., Annovi, G., Baldelli, B., Battistelli, S., Biggiogera, M., Quaglino, D., 2008. A long-term study on female mice fed on a genetically modified soybean: effects on liver ageing. Histochem. Cell Biol. 130, 967–977.

ARTEMIS DONA and IOANNIS S. ARVANITOYANNIS (2009). Health Risks of Genetically Modified Foods. Critical Reviews in Food Science and Nutrition, 49:164–175

W B Ewen and Arpad Pusztai 1999. Effect of diets containing genetically modified potatoes expressing Galanthus nivalis lectin on rat small intestine Stanley. THE LANCET  Vol 354 -16,

Trish Malarkey (2003). Human health concerns with GM crops. Mutation Research, 544 217–221

R. Dohoo, L. DesCôteaux, K. Leslie, A. Fredeen, W. Shewfelt, A. Preston, and P. Dowling. (2003). A meta-analysis review of the effects of recombinant bovine somatotropin 2. Effects on animal health, reproductive performance, and culling. Can J Vet Res. 67(4): 252–264.

Ultrastructural analysis of testes from mice fed on genetically modified soybean. 2004. Vecchio, B. Cisterna, M. Malatesta, T.E. Martin, M. Biggiogera. European Journal of Histochemistry